Deze workshop wordt verzorgd door Eef Arnolds, beheerder van natuurgebied Schepping, en door medewerkers van Het Drentse Landschap. De workshop is primair bedoeld voor particuliere grondeigenaren die natuur willen bevorderen of ontwikkelen op hun eigen land. Andere belangstellenden zijn eveneens welkom, maar bij overtekening van de workshop krijgen grondeigenaren met concrete plannen voorrang.
De workshop vindt plaats op twee zaterdagen in een vergaderruimte op Schepping in Holthe bij Beilen. De data zijn 29 april en 13 mei, met mogelijk een extra dag op 27 mei als daaraan behoefte bestaat. Een open dag op 15 april met een rondleiding door Schepping vormt een introductie tot de workshop. Het is de bedoeling dat de deelnemers aan de workshop op grond van de geleverde informatie zelf aan de slag gaan met planning voor natuurontwikkeling op hun eigen terrein, zodat aan het einde een globaal ontwerp voor natuurontwikkeling op tafel ligt.
Schepping
Schepping is een particulier natuurgebied van 8,5 hectare dat sinds 1975 door Eef Arnolds in verschillende fasen is ontwikkeld op landbouwgrond. Het is inmiddels een afwisselend, soortenrijk natuurterrein waar de resultaten van veel vormen van inrichting en beheer in de praktijk kunnen worden gedemonstreerd. Een artikel in het lentenummer van het Kwartaalblad van Het Drentse Landschap (2023) is gewijd aan dit project. Uitvoeriger informatie is te vinden op zijn website met name in de digitale publicatie over het terrein: https://schepping.org/boekje-over-schepping/.
Eef Arnolds is een (inmiddels gepensioneerde) ecoloog die verbonden was aan het Biologisch Station van de Landbouwuniversiteit Wageningen te Wijster. Hij zal een deel van de workshop begeleiden. Andere inleiders zijn medewerkers van Het Drentse Landschap. Uko Vegter, ecohydroloog en werkzaam als hoofd team Natuur en Landschap, zal de module over bodem en water verzorgen. René Oosterhuis, medewerker Beleid Natuur en Landschap, neemt de module over regelgeving voor zijn rekening.
Opgave en kosten
De rondleidingen zijn vrij toegankelijk voor iedereen die zich vooraf heeft opgegeven. Voor deelname aan de rest van de workshop kun je je tot 18 april 2023 opgeven bij Stichting het Drentse Landschap: info@drentslandschap.nl. In verband met de beperkte capaciteit krijg je zo spoedig mogelijk bericht of je kunt deelnemen. Er wordt een bijdrage van € 50 p.p. gevraagd als bijdrage in de kosten. Verwacht wordt dat je zelf een lunchpakket meeneemt. Voor thee en koffie wordt gezorgd.
Download HIER het inschrijfformulier en stuur dit ingevuld naar info@drentslandschap.nl
Globaal programma
15 april | Inleiding – Rondleidingen in Schepping
Er worden twee rondleidingen aangeboden, om 10.30 uur en 13.30 uur. Elke rondgang duurt circa twee uur en wordt door Eef Arnolds begeleid. Hij zal stilstaan bij verschillende typen natuur, de voorgeschiedenis daarvan en het uitgevoerde beheer. Deze kennismaking met Schepping is bedoeld als introductie tot de workshop en om inspiratie op te doen voor het ontwikkelen van eigen plannen. Na afloop wordt aan de deelnemers een vragenlijst uitgereikt om inzicht te krijgen in hun eigen mogelijkheden, wensen en prioriteiten voor te behandelen onderwerpen in de workshop.
29 april | Motivatie en uitgangspunten
10.00 – 12.00 uur | Module 1. Natuur op eigen land: wensen, kansen en mogelijkheden (Eef Arnolds)
Verschillende motieven om op eigen land natuur te realiseren komen ter sprake. Hieruit volgen wensen of doelstellingen voor natuur in een bepaald gebied. Daarbij kan het accent liggen op verschillende aspecten, bijvoorbeeld realisatie van een aantrekkelijk landschap, hoogteverschillen, een hoge biodiversiteit, ontwikkeling van bos, grasland en/of water, nadruk op vogels, planten of insecten, de kosten en het gemak van aanleg en onderhoud, enzovoorts. De doelstellingen dienen in overeenstemming te zijn met de mogelijkheden die de uitgangssituatie biedt. Hierop wordt ingegaan in de volgende modules.
13.00 – 14.30 uur | Module 2. De basis voor natuurontwikkeling: bodem en water (Uko Vegter)
De mogelijkheden van natuurontwikkeling worden bepaald door de milieuomstandigheden ter plekke: bodem, water en landgebruik in het verleden.
- -Bodem: de belangrijkste bodemtypen van Drenthe en hun mogelijkheden en beperkingen voor natuurontwikkeling. Eenvoudig onderzoek van de lokale bodem met behulp van een grondboor wordt ter plekke gedemonstreerd.
- -Water: de belangrijkste watertypen in Drenthe en hun mogelijkheden en beperkingen voor natuurontwikkeling. Het belang van regenwater, schommelingen in grondwaterpeil en grondwaterstromingen.
- -Landgebruik: de voorgeschiedenis van een gebied is mede bepalend voor de mogelijkheden voor natuurontwikkeling, bijvoorbeeld eventuele vroegere grondbewerking (ploegen, egaliseren, afgraven) en duur en intensiteit van agrarisch gebruik.
15.00 – 16.00 uur | Module 3. Wet- en regelgeving (René Oosterhuis)
De mogelijkheden voor natuur op eigen land worden ingekaderd door wet- en regelgeving op nationaal, provinciaal en gemeentelijk niveau. Aan de orde komen de belangrijkste verordeningen waarmee rekening moet worden gehouden bij natuurontwikkeling, zoals planologische bepalingen in het bestemmingsplan, aardkundige en archeologische waarden, aanleg- en ontgrondingsvergunningen. Ter sprake komen ook mogelijkheden voor het verkrijgen van subsidies voor de inrichting en het beheer van nieuwe natuur en mogelijkheden voor het veilig stellen van natuur via een testamentaire beschikking.
Naar aanleiding van deze dag gaan de deelnemers een schetsontwerp maken voor de toekomstige inrichting van hun stukje natuur, mede op grond van summier onderzoek naar de bodem, het grondwater en landgebruik in het verleden op het eigen terrein.
13 mei | Van plan tot uitvoering
10.00 – 12.30 uur | Module 4. Inrichting en beheer van verschillende natuurtypen (Eef Arnolds)
Inrichting van een terrein ten behoeve van natuur omvat eenmalige ingrepen in bodem en water om een goede uitgangssituatie voor de beoogde natuurtypen te realiseren. Zulke ingrepen zijn niet overal noodzakelijk. Dat hangt af van de uitgangssituatie en de doelstellingen. Na de inrichting van een natuurgebied zijn veelal periodiek beheermaatregelen nodig om de ontwikkeling in de gewenste richting te sturen. Zonder beheer ontwikkelt zich van nature vrijwel overal in Nederland bos.
De inrichting en beheermaatregelen voor verschillende habitattypen worden besproken en in het veld gedemonstreerd. Er wordt ook aandacht besteed aan gereedschap om beheer uit te voeren.
- Grondverzet: het aanbrengen van hoogteverschillen en het graven van vijvers: hoe diep en op welke manier?
- Bossen: o.a. spontane ontwikkeling, zaaien, planten, dunnen, snoeien, kappen, hakhout, bestrijding van ongewenste soorten.
- Graslanden: o.a. spontane ontwikkeling, uitzaaien van zaadmengsels, maaien, beweiden met grote grazers, bemesten.
- Heide: maaien, beweiden, plaggen, verwijderen van opslag.
- Water: beheer waterstand, handhaven goede waterkwaliteit, beheer van oevers.
13.30 – 16:00 uur | Module 5. Presentatie en bespreking van de schetsontwerpen van deelnemers
Deelnemers krijgen de gelegenheid om de huidige situatie van hun grond en hun natuurdoelstellingen te presenteren, mede aan de hand van een schetsontwerp voor het creëren van natuur op hun eigen grond.
Afsluiting met een evaluatie van de workshop, gevolgd door een hapje en drankje.
