Onzichtbaar

Assen, 8-6-2018.

Een bekende uitdrukking is dat je soms iets moet slopen, wil je kunnen bouwen. Nu wordt die uitspraak in de bouwsector regelmatig misbruikt om het gemak van nieuwbouw boven verbouw te legitimeren, maar soms kan er ook in een restauratie niet aan worden ontkomen. Ook bij een restauratie worden soms gebouwonderdelen geheel vervangen. Vooral houten onderdelen, die altijd in weer en wind verkeren, zijn soms te slecht van conditie om nog hersteld te kunnen worden.

Ambachtelijk

Bij de restauratie van een monument is er evenwel iets bijzonders aan de hand. Je kunt niet rücksichtslos een gebouwonderdeel weghalen en er een nieuw onderdeel voor terugplaatsen. Zowel qua materiaal als qua detaillering moet de oude situatie zo goed mogelijk worden nagestreefd. Vaak betekent dat de inzet van ambachtelijke technieken om die onderdelen te laten maken. Geen standaard kozijnen uit de fabriek bijvoorbeeld, maar handgemaakte houten kozijnen op basis van een goede inmeting van de bestaande situatie.

Houtsnijwerk

Bij het herstel van de buitenzijde van Oldengaerde bleek de houten voordeuromlijsting dusdanig slecht van conditie te zijn, dat werd besloten tot vervanging, tot reconstructie. Geen sinecure, want de voordeuromlijsting bestond uit rijk gedetailleerde, met de hand vervaardigde houten onderdelen met rococo motieven. Een sprong terug in de tijd, van ongeveer 250 jaar!

Het maken van dergelijke onderdelen is een specialisme. Een opgave op de grens van kunst en techniek. De opdracht werd gegund aan het atelier van Tico Top, een beeldhouwer uit Groningen. Die heeft alle onderdelen ter plaatse ingemeten, de metingen overgezet op nieuw hout en deze houten blokken vervolgens met veel geduld en precisie omgezet in nagenoeg perfecte reconstructies. De deuromlijsting is vervolgens ‘los’ tegen de gevel aangebracht, zodat het hout in alle omstandigheden goed kan ademen.

Onzichtbaar

Een geslaagde restauratie is een onzichtbare restauratie, zeggen we bij ons op kantoor. Eigenlijk wil je als bezoeker niet kunnen zien hoe oud de verschillende onderdelen van een gebouw zijn, maar het geheel als een authentiek object kunnen beleven. In mijn volgende blog zal ik daar wat dieper op in gaan.