In het Drentse landschap zijn de sporen van de oorlog nog altijd zichtbaar – soms opvallend, vaak verborgen. Van stille gedenkstenen in het bos tot restanten van verdedigingswerken en onderduikplekken midden in de natuur. Tijdens de meimaand lichten we op onze socials acht van deze plekken uit, verspreid over onze natuurgebieden en historische locaties. 

Wil je meer informatie over allerlei activiteiten rondom 80 jaar vrijheid in Drenthe? Bekijk dan de pagina van Drenthe.nl waarop een divers programma is verzameld met muziek, theater en tentoonstellingen.

Stolpersteine 

Voor ons kantoor aan de Kloosterstraat 5 in Assen liggen Stolpersteine, ook wel struikelstenen genoemd. Deze stenen herinneren aan de mensen die slachtoffer zijn geworden van het naziregime.

Voor ons kantoor liggen struikelstenen ter nagedachtenis aan Heintje van Oosten-Stork, Leo van Oosten en Johanna Hester van Oosten, die door de nazi’s werden gedeporteerd. 

In ons volgende kwartaalblad (zomer 2025) vertelt Frank van der Velde uitgebreid over de familie Oostens. Als beschermer kun je het kwartaalblad medio juni op de mat verwachten. 

Tankgracht Asserbos

Tijdens de bevrijding van Drenthe in april 1945 stuitte het geallieerde leger op de kilometerslange tankgrachten, loopgraven, mitrailleurstellingen en bunkers langs de Drentsche Hoofdvaart, ook wel de Frieslandriegel of Assener Stellungen genoemd.  

Deze verdedigingslinie liep van Meppel, langs de vaart, tot Bovensmilde, het Witterveld, Asserbos en het Balloërveld naar het noorden. Duizenden mannen werden gedwongen voor de Organisation Todt om graafwerkzaamheden uit te voeren. 

Vandaag de dag zijn de meeste tankgrachten gedempt, maar in het Asserbos vind je nog delen van de tankgracht langs de Zuiderbegraafplaats en ten zuiden van de Nieuwe Vijver. Hier is de herinnering aan de strijd en de bevrijding nog altijd voelbaar. 

Landgoed Overcingel

Tijdens de restauratie van Huis Overcingel in 2023-2024 is de radiokamer, waar tijdens de Tweede Wereldoorlog naar Radio Oranje werd geluisterd, onaangeroerd gebleven. 

In het boek ‘Asser oorlogsherinneringen’ vertelde de toenmalige bewoner van Huis Overcingel, Henk van Lier-Lels, over de verstopte radio op zolder. Het luisteren naar de radio was niet eenvoudig: de antenne viel te veel op, dus werden er draden door een ongebruikt kanaal van de schoorsteen getrokken. Henk van Lier – Lels kroop zelfs zelf door de schoorsteen om de draden te plaatsen! 

Het resultaat was niet perfect. De ontvangst was slecht, omdat het metselwerk veel tegenhield. Henk van Lier-Lels vertelde dat hij tijdens het verwijderen van de draden eens vast kwam te zitten in het luikje, omdat hij in de tussentijd gegroeid was. 

Uffelter Binnenveld

In het bos bij het Uffelter Binnenveld zie je op verschillende plaatsen bijzondere vijvers met enorme brokken beton eromheen. Eens waren dit bunkers voor het afweergeschut van het vliegveld Havelte. De Duitsers begonnen in 1942 met het bouwen van hun Fliegerhorst Havelte. Het was van begin af aan een geliefd doelwit van geallieerde bombardementen en feitelijk heeft men het vliegveld nooit kunnen voltooien. Aan de vooravond van de komst van de geallieerde troepen in april 1945 bliezen de Duitsers het hele complex op.  

Vandaag de dag zijn de voormalige bomkraters veranderd in stille bosvijvers, waar kikkers, hagedissen en salamanders hun thuis hebben gevonden. De natuur heeft het gebied teruggenomen, maar de herinneringen aan de oorlog zijn nog steeds voelbaar. 

Wil je deze bijzondere plek zelf ontdekken? Volg dan onze wandelroute over het Uffelter Binnenveld. 

Spaarbankbos

In 1890 kocht de Spaarbank uit Hoogeveen het terrein van het Spaarbankbos als belegging en plantte er bos voor mijnhout in Limburg. Maar tijdens de Tweede Wereldoorlog, vlak voor de bevrijding, ontplofte een Duits munitietransport in het bos. De ontploffing sloeg een groot gat in het bos en de bomen raakten vol met granaatscherven, waardoor ze niet meer bruikbaar waren voor de houtproductie. 

Na de oorlog maakte de Spaarbank van het terrein een wandelbos waar de inwoners van Hoogeveen konden genieten van de natuur. In het bos bevindt zich een monument ter nagedachtenis aan vijf Hoogeveners die hier door de Duitsers werden doodgeschoten. 

Onderduikersdorp Nieuwlande

In het dorp Nieuwlande werd tijdens de Tweede Wereldoorlog bijna elke centimeter benut om Joodse en niet-Joodse onderduikers te verstoppen. Hoewel bijna iedereen van het onderduikersnetwerk wist, sprak niemand erover.  

Voor de hulp aan de Joodse onderduikers kreeg Nieuwlande in 1985 uit Israël de Yad Vashem-onderscheiding. Slechts twee dorpen in de hele wereld hebben deze bijzondere onderscheiding gekregen.  

In het Onderduikersmuseum de Duikelaar worden de verhalen verteld over de rijke oorlogsgeschiedenis van het dorp.  

Wil je dit verhaal zelf ontdekken?  Stap dan op de fiets met onze fietsroute 'Rond Hoogeveen' en breng een bezoek aan onder meer het Onderduikersmuseum in Nieuwelande.

Gedenksteen Lhee

In de bossen rond Dwingeloo vonden onderduikers tijdens de Tweede Wereldoorlog een veilige plek om te schuilen. Ze leefden in ondergrondse hutten en haalden 's nachts voedsel bij bevriende adressen in omliggende dorpen. Boswachter Chris Kuipers kende deze onderduikers goed en hielp hen waar hij kon. Helaas werd hij in het najaar van 1944 verraden. Op 27 oktober werd Kuipers in Westerbork geëxecuteerd. 

Een gedenksteen in het bos nabij Lhee herinnert ons aan zijn moedige verzet. Deze steen is een eerbetoon aan de opofferingen die tijdens de oorlog werden gemaakt. 

Wil je meer weten over deze bijzondere plek? Tijdens de Knapzakroute van Lhee naar Lheebroek kom je langs de gedenksteen.

Onderduikershol Oranje

Om te voorkomen dat zijn oudere broers en hun vrienden als dwangarbeiders naar Duitsland zouden moeten, heeft Bertho Dijk samen met Herman Kramer aan de rand van het Veensveld een schuilplek gegraven. Het hol was afgedekt met palen, platen en heideplaggen en had alleen een luchttoevoerpijp die boven de grond uitstak. 

Wanneer de Duitsers of landwachten naderden, vluchtten de mannen naar het hol en verbleven daar enkele uren totdat het veilig was om terug te keren. Ze gebruikten het hol tot eind 1944, toen de werkzaamheden aan de Frieslandriegel begonnen en het te druk werd in de omgeving. Gelukkig hebben alle zeven mannen de oorlog overleefd. 

In 2021 is het onderduikershol hersteld door een groep enthousiaste vrijwilligers. Zij hebben het hol zorgvuldig opgegraven en het oorspronkelijk ontwerp hersteld, waarbij ze gebruik maakten van de materialen die destijds werden toegepast.